Karın Zarı (Periton) Kanserleri Nedir?

Karın zarı kanseri, periton adı verilen karın boşluğunu kaplayan ince doku tabakasında başlayan bir kanser türüdür. Periton, karın içindeki organları örten ve koruyan bir zardır. Periton kanseri, primer (birincil) veya sekonder (ikincil) olabilir:

• Primer periton kanseri, karın zarında başlar ve genellikle yumurtalık kanserine benzer bir özellik gösterir.
• Sekonder periton kanseri ise diğer organlardan (örneğin yumurtalık, mide, bağırsak) periton içine yayılan kanserdir.

Risk Faktörleri:

• Cinsiyet: Primer periton kanseri genellikle kadınlarda görülür ve yumurtalık kanseriyle benzer risk faktörlerine sahiptir.
• Yaş: Genellikle 60 yaş ve üzerindeki kişilerde daha yaygındır.
• Genetik Faktörler: BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları, hem periton kanseri hem de yumurtalık kanseri riskini artırır.
• Ailede Kanser Öyküsü: Ailede yumurtalık, meme veya kolorektal kanser öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir.
• Endometriozis: Endometriozis öyküsü olan kadınlarda periton kanseri riski artabilir.
• Bazı Kronik Hastalıklar: Kronik iltihabi bağırsak hastalıkları gibi uzun süreli inflamasyon ile ilişkili durumlar periton kanseri riskini artırabilir.

Karın Zarı Kanseri Alt Tipleri:

1. Primer Periton Kanseri: Karın zarında başlayan kanserdir ve çoğu zaman epitelyal yumurtalık kanserine çok benzer. Kadınlarda daha yaygındır.

2. Pseudomyxoma Peritonei (PMP): Mukus üreten tümörlerin karın zarı içinde yayılmasıyla oluşur. Genellikle apendiksten kaynaklanır.

3. Peritoneal Mezotelyoma: Karın zarının mezotelyum hücrelerinden kaynaklanan nadir bir kanser türüdür. Asbest maruziyeti ile ilişkilidir.

4. Sekonder Periton Kanseri: Diğer organlardan, özellikle mide, kolon, pankreas veya yumurtalıklardan peritoneal boşluğa metastaz yapan kanserlerdir.

Tedavi ve Evrelere Göre Yaklaşım:

• Evre I: Kanser sadece peritonda sınırlıdır ve henüz başka organlara yayılmamıştır. Tedavi genellikle şunları içerir:

  • Cerrahi Debulking: Tümörün mümkün olduğunca çıkarılmasıdır. Karın zarındaki kanserin temizlenmesi hedeflenir.
  • Sistemik Kemoterapi: Cerrahiden sonra kanserin tekrarlama riskini azaltmak için uygulanabilir.

• Evre II: Tümör daha büyük hale gelmiş veya komşu organlara yayılmış olabilir. Tedavi şunları içerir:

  • Cerrahi: Debulking cerrahisi ile kanserli dokular çıkarılır.
  • Intraperitoneal Kemoterapi (HIPEC): Cerrahi sonrası karın boşluğuna sıcak kemoterapi uygulanarak kalan kanser hücrelerinin yok edilmesi hedeflenir.
  • Sistemik Kemoterapi: HIPEC sonrası veya öncesinde sistemik kemoterapi uygulanabilir.

• Evre III: Kanser, karın boşluğundaki diğer organlara yayılmıştır. Tedavi şunları içerebilir:

  • Debulking Cerrahisi: Tümör mümkün olduğunca çıkarılır.
  • HIPEC: Yüksek başarı oranlarına sahip olan bu tedavi yöntemi, periton kanserlerinde sık kullanılır.
  • Sistemik Kemoterapi: Kanserin yayılımını kontrol altına almak için kullanılır.

• Evre IV: Kanser karın boşluğu dışındaki uzak organlara yayılmıştır (metastaz). Bu evrede tedavi genellikle palyatif amaçlıdır:

  • Sistemik Kemoterapi: Kanserin büyümesini yavaşlatmak ve semptomları hafifletmek için kullanılır.
  • Hedefe Yönelik Tedavi: Belirli molekülleri hedef alan ilaçlar kullanılabilir.
  • Palyatif Bakım: Hastanın yaşam kalitesini artırmak için semptomlara yönelik tedaviler uygulanır.

Tedavi Stratejileri:

1. Cerrahi Debulking: Periton kanserinde cerrahi tedavi sıklıkla ilk adımdır. Kanserli dokunun mümkün olduğunca çıkarılması amaçlanır.

2. HIPEC (Sıcak Kemoterapi): Cerrahi işlemden hemen sonra uygulanan bu tedavi, karın içi kemoterapi uygulamasıdır. Kemoterapi ilaçları ısıtılarak doğrudan periton boşluğuna verilir, böylece kalan kanser hücrelerinin öldürülmesi hedeflenir.

3. Sistemik Kemoterapi: Kanserin evresine bağlı olarak kemoterapi, cerrahiden önce veya sonra uygulanabilir. Genellikle metastatik ve ilerlemiş vakalarda kullanılır.

4. Hedefe Yönelik Tedavi: Özellikle BRCA mutasyonları olan hastalar için PARP inhibitörleri gibi hedefe yönelik tedaviler kullanılabilir.

Periton kanseri tedavisi, tümörün tipi, yaygınlığı ve hastanın genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak multidisipliner bir yaklaşımla planlanır. Erken evrelerde cerrahi ve kemoterapi kombinasyonu, ileri evrelerde ise palyatif bakım ön planda olabilir.