Rektum Kanseri Nedir?

Rektum kanseri, sindirim sisteminin son kısmı olan rektumda gelişen bir kanser türüdür. Rektum, kalın bağırsağın son 12-15 cm’lik kısmını oluşturur ve dışkının anüsten önce depolandığı yerdir. Rektum kanseri, genellikle kolon kanseri ile benzer özellikler taşır ve genellikle kolon ve rektum kanserleri birlikte kolorektal kanser olarak adlandırılır. Rektum kanseri, genellikle rektumun iç yüzeyini döşeyen hücrelerde başlar ve zamanla daha derin katmanlara yayılabilir.

Risk Faktörleri:

1. Yaş: Rektum kanseri genellikle 50 yaş üzeri kişilerde daha sık görülür.
2. Ailede Kolorektal Kanser Öyküsü: Ailede kolon veya rektum kanseri öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir.
3. Genetik Sendromlar: Lynch sendromu (herediter non-polipozis kolorektal kanser) ve familial adenomatöz polipozis (FAP) gibi kalıtsal genetik hastalıklar rektum kanseri riskini artırır.
4. Polipler: Rektumda veya kolonun diğer bölgelerinde polipler bulunması kanser gelişme riskini artırabilir.
5. Beslenme: Kırmızı et, işlenmiş et ve yüksek yağlı diyetlerin aşırı tüketimi rektum kanseri riskini artırabilir. Yetersiz lif, meyve ve sebze tüketimi de riski artırır.
6. Obezite: Fazla kilo, kolorektal kanser riskini artıran önemli bir faktördür.
7. Sigara ve Alkol Kullanımı: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi rektum kanseri riskini artırabilir.
8. Enflamatuar Bağırsak Hastalıkları: Uzun süreli ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi iltihabi bağırsak hastalıkları, rektum kanseri riskini artırır.
9. Sedanter Yaşam Tarzı: Yetersiz fiziksel aktivite, rektum kanseri gelişme riskini artırabilir.

Rektum Kanseri Alt Tipleri:

1. Adenokarsinom: Rektum kanserlerinin %95’inden fazlasını oluşturan en yaygın tiptir. Rektumun iç yüzeyini döşeyen glandüler hücrelerde başlar.

2. Karsinoid Tümörler: Nöroendokrin hücrelerde başlayan ve hormon salgılayan hücrelerden kaynaklanan nadir bir rektum kanseri türüdür.

3. Skuamöz Hücreli Karsinom: Rektumun düz hücrelerinde gelişen nadir bir kanser türüdür.

4. Lenfoma: Rektumda nadiren gelişen, lenfatik sistemin bir parçası olan hücrelerden kaynaklanan kanser türüdür.

5. Gastrointestinal Stromal Tümör (GIST): Sindirim sistemi destek dokusundan kaynaklanan nadir bir rektum kanseri türüdür.

Tedavi ve Evrelere Göre Yaklaşım:

Rektum kanseri tedavisi, kanserin evresine, tümörün boyutuna, yayılma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir.

Evre I (Kanser sadece rektumun iç yüzeyinde sınırlıdır):

• Evre I rektum kanserinde kanser, rektumun iç tabakasındadır ve henüz lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılmamıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Cerrahi: Rektum kanseri genellikle cerrahi ile tedavi edilir. Lokal eksizyon yöntemiyle kanserli dokular çıkarılır.
• Total Mezorektal Eksizyon (TME): Tüm rektal bölgeyi içeren daha geniş bir cerrahi işlem uygulanabilir. Bu yöntem, çevredeki lenf düğümlerinin de çıkarılmasını içerir.

Evre II (Kanser rektumun dış katmanlarına yayılmıştır):

• Evre II‘de kanser rektumun kas tabakasına kadar yayılmıştır, ancak lenf düğümlerine ulaşmamıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Cerrahi: Total Mezorektal Eksizyon (TME) ile tümör ve çevresindeki dokular çıkarılır.
• Neoadjuvan Radyoterapi ve Kemoterapi: Cerrahiden önce tümörü küçültmek için radyoterapi ve kemoterapi uygulanabilir.
• Adjuvan Kemoterapi: Cerrahiden sonra kanserin yeniden büyümesini önlemek için uygulanabilir.

Evre III (Kanser yakındaki lenf düğümlerine yayılmıştır):

• Evre III‘te kanser, rektumun dışına çıkarak çevre dokulara ve yakındaki lenf düğümlerine yayılmıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Cerrahi: Total Mezorektal Eksizyon ile kanserli bölge ve lenf düğümleri çıkarılır.
• Neoadjuvan Radyoterapi ve Kemoterapi: Cerrahiden önce uygulanarak tümör küçültülür.
• Adjuvan Kemoterapi: Cerrahiden sonra kanserin tekrarlamasını önlemek için kullanılır.

Evre IV (Metastatik Rektum Kanseri):

• Evre IV‘te kanser, karaciğer, akciğerler veya diğer uzak organlara yayılmıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Kemoterapi: Kanserin büyümesini kontrol altına almak ve semptomları hafifletmek için uygulanır. FOLFOX ve FOLFIRI gibi kemoterapi protokolleri kullanılabilir.
• Hedefe Yönelik Tedavi: Bevacizumab, cetuximab gibi hedefe yönelik tedaviler metastatik rektum kanserinde kullanılabilir.
• Palyatif Radyoterapi: Semptomları hafifletmek için uygulanabilir.
• Palyatif Cerrahi: Metastazlara yönelik semptomları hafifletmek için yapılabilir.

Tedavi Stratejileri:

1. Cerrahi: Rektum kanserinde ana tedavi seçeneğidir. Tümörün çıkarılması, tümörün yayılma derecesine bağlı olarak lokal eksizyon veya total mezorektal eksizyon ile yapılabilir.

2. Kemoterapi: Kanserin yayılma derecesine göre neoadjuvan (cerrahiden önce) veya adjuvan (cerrahiden sonra) olarak uygulanır. İlerlemiş vakalarda sistemik kemoterapi kullanılır.

3. Radyoterapi: Özellikle daha ileri evrelerde, tümörü küçültmek ve cerrahi sonrası tekrarlamayı önlemek için radyoterapi kullanılır. Ayrıca palyatif amaçlarla semptomları hafifletmek için kullanılabilir.

4. Hedefe Yönelik Tedavi: İlerlemiş ve metastatik vakalarda, kanser hücrelerinin büyümesini durdurmak için bevacizumab ve cetuximab gibi hedefe yönelik ilaçlar kullanılabilir.

5. Palyatif Tedavi: İlerlemiş evrelerde yaşam kalitesini artırmak ve semptomları hafifletmek amacıyla kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi gibi yöntemler uygulanır.

Sonuç olarak, rektum kanserinin tedavisi, hastalığın evresine ve hastanın genel durumuna göre belirlenir. Erken evrelerde cerrahi genellikle yeterli olurken, ileri evrelerde kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik tedaviler kullanılabilir.