Özofagus (Yemek Borusu) Kanseri Nedir?

Özofagus (yemek borusu) kanseri, yemek borusunun iç yüzeyini döşeyen hücrelerde başlayan bir kanser türüdür. Yemek borusu, ağızdan mideye yiyecek ve içecekleri taşıyan uzun, kaslı bir tüptür. Özofagus kanseri genellikle yemek borusunun iç yüzeyinde başlar ve zamanla yemek borusunun derin katmanlarına ve çevresindeki dokulara yayılabilir. Erken evrede genellikle belirgin semptomlar göstermediği için, hastalık genellikle ilerlemiş evrede teşhis edilir.

Risk Faktörleri:

1. Yaş ve Cinsiyet: Özofagus kanseri daha çok 60 yaş üstü bireylerde görülür ve erkeklerde kadınlara göre daha yaygındır.

2. Sigara ve Alkol Kullanımı: Uzun süreli sigara içmek ve aşırı alkol tüketmek, özofagus kanseri riskini artıran en önemli faktörlerdendir. Özellikle her ikisinin birlikte kullanılması riski daha da artırır.

3. Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD): Uzun süreli mide asidinin yemek borusuna geri kaçması (reflü), yemek borusunda kronik hasara yol açarak kanser riskini artırır.

4. Barrett Özofagusu: GERD hastalarında görülen Barrett özofagusu, yemek borusunun alt kısmındaki hücrelerin anormal bir şekilde değişmesiyle karakterizedir ve bu durum kanser gelişimi riskini artırır.

5. Obezite: Aşırı kilo, mide asidinin yemek borusuna kaçmasına neden olarak reflü riskini artırır ve dolayısıyla özofagus kanseri riskini de artırır.

6. Sıcak Yiyecek ve İçecekler: Sık sık aşırı sıcak yiyecek ve içecek tüketmek yemek borusuna zarar verebilir ve kanser riskini artırabilir.

7. Beslenme: Yetersiz meyve ve sebze tüketimi, özellikle vitamin eksiklikleri özofagus kanseri riskini artırabilir.

8. Kimyasal Maddelere Maruz Kalma: Özellikle kimya sanayiinde çalışanlar için risk taşıyan bazı maddeler özofagus kanseri riskini artırabilir.

Özofagus Kanseri Alt Tipleri:

1. Skuamöz Hücreli Karsinom: Yemek borusunun iç yüzeyini döşeyen düz hücrelerde (skuamöz hücrelerde) başlar. Genellikle yemek borusunun orta ve üst kısmında görülür. Sigara ve alkol kullanımı ile yakından ilişkilidir.

2. Adenokarsinom: Yemek borusunun alt kısmındaki glandüler (bez) hücrelerde başlar. GERD ve Barrett özofagusu bu tür kanserin gelişiminde önemli rol oynar. Özellikle obezite adenokarsinom riskini artırır.

Tedavi ve Evrelere Göre Yaklaşım:

Özofagus kanseri tedavisi, kanserin tipi, evresi, tümörün yeri ve hastanın genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Tedavi genellikle cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik tedavi gibi yaklaşımların bir kombinasyonunu içerir.

Evre 0 ve I (Erken Evre Özofagus Kanseri):

• Evre 0: Kanser, yemek borusunun en iç yüzeyinde sınırlıdır.
• Evre I: Kanser, yemek borusunun daha derin tabakalarına yayılmış olabilir, ancak henüz lenf düğümlerine veya diğer organlara ulaşmamıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Endoskopik Mukozal Rezeksiyon (EMR): Erken evredeki tümörler endoskopik olarak çıkarılabilir.
• Cerrahi: Yemek borusunun bir kısmının veya tamamının çıkarılması (özofajektomi) yapılabilir.
• Radyoterapi ve/veya Kemoterapi: Cerrahiye ek olarak veya cerrahi yerine kullanılabilir.

Evre II ve III (Lokal İlerlemiş Özofagus Kanseri):

• Evre II: Kanser, yemek borusunun kas tabakasına veya yakındaki lenf düğümlerine yayılmış olabilir.
• Evre III: Kanser, çevredeki dokulara ve lenf düğümlerine yayılmıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Neoadjuvan Kemoterapi ve Radyoterapi: Cerrahiden önce tümörü küçültmek için uygulanır.
• Cerrahi: Yemek borusunun bir kısmının veya tamamının çıkarılması (özofajektomi) yapılabilir.
• Adjuvan Kemoterapi veya Radyoterapi: Cerrahiden sonra kanserin tekrarlama riskini azaltmak için uygulanabilir.

Evre IV (Metastatik Özofagus Kanseri):

• Evre IV: Kanser, karaciğer, akciğerler, kemikler gibi uzak organlara yayılmıştır.

Tedavi seçenekleri:

• Kemoterapi: Metastatik hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve semptomları hafifletmek için kullanılır.
• İmmünoterapi: PD-1 inhibitörleri (pembrolizumab gibi) ile bağışıklık sistemini kansere karşı harekete geçirme amaçlanır.
• Palyatif Tedavi: Kanserin neden olduğu semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmak için uygulanır.
• Stent veya Dilatasyon: Tümörün neden olduğu yutma güçlüğünü hafifletmek için yemek borusuna stent yerleştirilebilir.

Tedavi Stratejileri:

1. Cerrahi: Özofagus kanserinin tedavisinde cerrahi, özellikle erken evrelerde, ana tedavi yöntemidir. Özofajektomi sırasında yemek borusunun bir kısmı veya tamamı çıkarılır ve mide ile yemek borusu yeniden birleştirilir. İleri evrelerde cerrahi, neoadjuvan tedavilerle kombine edilebilir.

2. Kemoterapi: Tümörün boyutunu küçültmek, cerrahiden sonra tekrarlamayı önlemek veya metastatik hastalığı kontrol etmek için uygulanır. Platin bazlı kemoterapi ilaçları (cisplatin, karboplatin) ve florourasil (5-FU) sık kullanılan ilaçlardandır.

3. Radyoterapi: Kanseri küçültmek ve cerrahiye yardımcı olmak amacıyla kullanılabilir. İleri evrelerde semptomları hafifletmek için palyatif radyoterapi de uygulanabilir.

4. İmmünoterapi: Özellikle ileri evrelerde bağışıklık sistemini güçlendiren immünoterapi ilaçları (pembrolizumab gibi) kullanılarak kanser hücrelerinin yok edilmesi hedeflenir.

5. Palyatif Tedavi: İlerlemiş özofagus kanserinde semptomların hafifletilmesi, yaşam kalitesinin artırılması için stent yerleştirme, dilatasyon veya beslenme destekleri sağlanabilir.

Özofagus kanserinin tedavisi, kanserin tipi, evresi, hastanın genel sağlık durumu ve diğer faktörlere bağlı olarak değişir. Erken evrelerde cerrahi ile kür sağlanabilirken, ileri evrelerde kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapi gibi sistemik tedavi yöntemleri devreye girer.